امروزه ارتباطات در قالبهای مختلفی صورت میگیرد. شبکههای اجتماعی، رسانهها، میزگردها و تالارهای رسمی بحث، همه به نوعی به عنوان بسترهایی برای گفتوگو و تبادل نظر بهنظر میرسند. اما در عمل، بسیاری از این فضاها تنها به محلهای بازتولید داوریهای سطحی، جدلهای بیحاصل و نمایشهای الگوریتمپسند بدل شدهاند. این فضاها بیش از آن که بستر گفتوگو و تبادل اندیشهها باشند، تبدیل به صحنههایی برای هیجانزدگی و واکنشهای زودگذر شدهاند. در این شرایط، این سؤال مطرح میشود که چگونه میتوان دوباره فضایی برای ایجاد گفتمانهای واقعی، عمیق و مؤثر ایجاد کرد؟گفتمان نه تنها مجموعهای از گفتوگوها، بلکه ساختار و نظامی از اندیشهها و معانی است که در فضای اجتماعی شکل میگیرد. به عبارت دیگر، گفتمان به فرآیندهایی اطلاق میشود که در آنها افراد در یک فضای فکری مشترک، از طریق گفتگو، به تبادل و تولید معنا میپردازند. در این فرآیند، اندیشهها ورزیده میشوند و نه تنها پاسخ به پرسشهای روزمره بلکه شکلگیری افقهای جدید فکری و اجتماعی را ممکن میسازند.اگر نگاهی به تاریخ بیندازیم، میبینیم که گفتمانهای واقعی، یکی از ارکان مهم تحولات فکری و اجتماعی بودهاند. از حلقههای فلسفی یونان باستان گرفته تا محافل روشنفکری قرن بیستم، همه و همه در یک ویژگی مشترکاند: اینکه افراد در آنها بهطور مستمر و پویا در حال اندیشیدن و بحث کردن با یکدیگر بودند. در چنین فضاهایی، گفتمان تنها به معنای تبادل نظر یا سخنپراکنی نبود، بلکه فرآیندی بود که از طریق آن، افراد به عمق موضوعات پی میبردند، افقهای جدید فکری خلق میشد و مفاهیم تازهای از تعاملات اجتماعی به وجود میآمد.
